الان سال هاست هر روزنامه ای را که باز می کنیم و نگاهی به آگهی های آن می اندازیم پر شده است از نام آموزشگاه های مختلف؛ حالا وجود این همه آموزشگاه آیا دردی را از مملکت ما دوا می کند یا نه، بماند. آیا جوان ها با حضور در پشت نیمکت های آن ها در کلاس هایی که آدم را برای تجربه شب اول قبر آماده می کنند، چیزی یاد می گیرند یا نه، این هم بماند. در این میان نوعی از آموزشگاه ها وجود دارند که بد جوری در ذوق انسان می زنند. آموزشگاه هایی که ادعا می کنند: «ما زبان را ظرف یک ماه، دو ماه، سه ماه و یا چیزی در این مایه ها به شما آموزش می دهیم.» بعضی از آن ها به قدری مخاطب را کم خرد فرض می کنند که بحث یک هفته و دو هفته و حتی چند روز را به میان می آورند!

آیا انسان قادر است یک زبان بیگانه را با تمام دقایق و ظرایفش ظرف مدت به این کمی یاد بگیرد؟ هر کس، نیم نگاهی به فرهنگ هایی مانند آکسفورد، لانگمن و غیره بیندازد با انبوهی از لغات مواجه خواهد شد که یادگیری حتی یک درصد آن ها نیاز به مدت ها ممارست دارد. حالا مبحث دستور زبان، خواندن و درک مطلب، مهارت های نوشتاری، مهارت های شنیداری و غیره بمانند. تازه دیکشنری هایی که برای استفاده زبان آموزان ارائه می گردند بخش کمی از لغات را در بر می گیرند؛ به جرات می توان گفت فرهنگ آکسفورد چکیده ای از لغات زبان انگلیسی را در خود جای داده است. حالا چگونه این موسسات می توانند ظرف یک دوره کوتاه این همه مطلب را در ذهن زبان آموز بگنجانند خدا می داند.

برخی از آموزشگاه ها نیز به شما وعده تسلط به زبان را می دهند؛ با شنیدن این کلمه آدم نمی داند از دست این آدم های ... گریه کند یا بخندد! مگر اینکه شما اهل معجزه باشید که بتوانید شخصی را با شیوه آموزشی خود به زبان مسلط کنید. آخر تسلط به زبان یعنی چه؟ آیا من و شمایی که سال هاست مشغول صحبت کردن زبان فارسی هستیم به زبان مادری خود تسلط داریم که حالا انتظار داریم به یک زبان بیگانه مسلط شویم؟ آن هم به قول آقایون یک شبه! هر کس فکر می کند به زبان مادری خود مسلط است همین الان دیوان حافظ، گلستان سعدی یا شاهنامه فردوسی را باز کند ببیند چند درصد آن را متوجه می شود. شاید بگویید این ها قدیمی هستند. حرف شما درست، یکی از کتب شاعران یا نویسندگان معاصر را مطالعه کنید. بد نیست بدانیم که حتی خود انگلیسی زبان ها و یا کسانی که در زبان به مدارج بالا رسیده اند ادعای تسلط به زبان را مطرح نمی کنند. اما صاحبان این موسسات و آموزشگاه ها با سوء استفاده از کم اطلاعی مردم در آگهی های خود وعده تسلط به زبان را داده و از این طریق افراد زیادی را فریب می دهند.

البته افرادی هم هستند که توانسته اند ظرف مدت کوتاهی یک زبان خارجی را یاد بگیرند. بعضی از آن ها دارای استعداد خدادادی در زمینه یادگیری زبان هستند و با همین استعداد خود می توانند زبان های زیادی را صحبت کنند. تعداد این افراد شاید به تعداد انگشتان دست هم نرسد و اکثریت افراد نمی توانند خودشان را با این گونه افراد مقایسه کنند. برخی نیز چون در یک زبان خارجی قوی می باشند قادرند بقیه زبان های هم خانواده آن را ظرف مدت کوتاهی بیاموزند، مثلا کسی که فرانسه یا ایتالیایی را خوب می داند انگلیسی را هم ظرف زمانی بسیار کوتاه یاد خواهد گرفت. و یا ما فارسی زبانان در زمانی اندک می توانیم زبان کردی یا آذری را بیاموزیم. در نتیجه اگر هم فردی پیدا شد و در مدت کوتاه زبان های خارجی را یاد گرفت نمی توان گفت موسسات مذکور در این موفقیت نقش داشته اند. جالب این که این ها قرار است شما را با هر سطحی از زبان که هستید تحویل گرفته و از شما یک شکسپیر بسازند!

به تازگی روش هایی باب شده اند که می توان تقریبا تمامی آن ها را در گروه شارلاتانیسم طبقه بندی کرد. مانند انگلیسی در خواب، انگلیسی در موبایل، انگلیسی به روش x، انگلیسی در فضا، انگلیسی به روش غولومی و هزار جور روش کوفت و زهرمار دیگه. اکثر آن ها نیز به شما وعده می دهند «ظرف مدت کوتاه» و «با کمترین زحمت» زبان انگلیسی را یاد خواهید گرفت. «زمان کوتاه» را که در بالا در موردش صحبت کردم می ماند عبارت «با کمترین زحمت». آخه مرد حسابی در زندگی چه کاری را می شود بدون زحمت یاد گرفت که زبان دومیش باشه؟ برای یادگیری مثلا زبان انگلیسی و رسیدن به یک سطح قابل قبول حداقل نیاز به دو تا سه سال زحمت و شب زنده داری است. بله، اگر یک آدمی هدفش از آموختن زبان تنها استفاده از آن به هنگام قدم زدن در پاساژهای دوبی و ... در ... تایلنده شاید بتواند از روش شما به نحو مطلوب استفاده کند. چون چنین افرادی برای اینکه در مکان های مذکور کارشان راه بیفتد حداکثر به 20 یا 30 لغت نیاز دارند، بعضی ها که به همان نیز نیازی ندارند. اما آیا تمام کسانی که می خواهند زبان بیاموزند در این دسته قرار می گیرند؟ جواب این است که خیر. آیا دانشجویی که می خواهد بورسیه تحصیلی بگیرد، استاد دانشگاهی که در صدد است در یک کنفرانس سخنرانی کند، تاجری که قرار است با شرکایش صحبت کند و یا خبرنگاری که می خواهد خبر های خارجی را ترجمه کند می تواند ظرف «مدتی کوتاه»، آن هم «بدون زحمت» زبان بیاموزد؟ عقل سلیم می گوید: «خیر.»

برای آموختن زبان اگر به دسته پایینی از پاراگراف قبلی تعلق دارید، بدانید و آگاه باشید که این مهم پس از سال ها ممارست حاصل خواهد شد. باید در کلاس های معتبر شرکت کنید، باید از محضر معلمین باتجربه و با سواد بهره مند شوید، باید ساعت ها در منزل به مطالعه بپردازید، باید روزنامه و کتاب بخوانید، و غیره و غیره. توصیه می کنم (در صورتی که به گروه اول پاراگراف قبلی تعلق ندارید) فکر یاد گرفتن زبان «ظرف مدتی کوتاه» آن هم «با کمترین زحمت» را از سرتان بیرون کنید.

پ. ن.1: لازم به ذکر است که منظور من CD های آموزش زبان نبود. آن ها نیز در صورتی مفید فایده خواهند بود که توسط نیتیوها تولید شده باشند.

پ. ن.2: بازم لازم به ذکر است که منظور من آموزش اینترنتی نیست. اما باید دقت کرد سایتی که این آموزش ها را ارائه می دهد معتبر باشد.