تصویر متحرک

آنچه که ما از این اصطلاح دریافت می‌کنیم، تا اندازه‌ای با معادل انگلیسی که از آن گرفته شده متفاوت است. ما وقتی با واژه تصویر متحرک در جایی مواجه شویم، یاد "تصاویر متحرک" قدیمی که در آنها که فیلم آپاراتی سیاه و سفید (شاید شبیه فیلم‌های چارلی چاپلین) در ذهن‌مان تداعی می‌شود، اما این عبارت motion picture (تصویر متحرک) نام دیگر فیلم (هر نوع، اعم از تلویزیونی و سینمایی) است. یعنی هر نوع فیلم، نمایش تصویری و آنچه که در صفحه‌ی تلویزیون، یا سینما و توسط آپارات و ... . دیده می‌شود، در واقع همه تصویر متحرک هستند.

اینکه ما می‌توانیم فیلم ببینیم، در واقع یک موهبت است. سری عکس‌هایی که به دنبال هم و سلسله‌وار بر روی یک صفحه پرتاب می‌شوند، به دلیل پدیده‌ای بصری که "دوام منظره" persistence of vision نامیده می‌شود، موجب می‌شود که ما تصور و خیالی از واقعیت پیدا می‌کنیم. این پدیده به علت حرکت روان و سلیس تصاویر، بسیار واقعی می‌نماید.

تصویر متحرک یک مدیوم بسیار اثرگذار است که برای نمایش و به ویژه به حضور آوردن هیجان، بسیار قابلیت دارد. این جدل و بحث در اوایل که تصاویر متحرک ظهور کردند وجود داشت که "تصویر متحرک" هنر است یا خیر. در اوایل آن، بخت منتقدان برای اینکه استدلال‌های‌شان را به دیگران بقبولانند با ایشان یار بود. انتقادات و ایرادها، در رد اینکه تصویر متحرک جزو هنرهای زیبا (مانند ادبیات، تئاتر، رقص و موسیقی) نیست روشن بود. اینکه ظرفیت‌های این هنر ناشناخته بود، باعث شد که آن را صرفا برای بهره‌گیری‌های تجاری و اقتصادی بدانند، دیگر اینکه هر فرد بی استعدادی می‌تواند بدون هیچ مهارتی جذب آن شود، همچنین تکنیک‌های مکانیکی که در آن وجود داشت و اینکه شخص خاصی را نمی‌توان به عنوان هنرگر عمده در آن شناسائی کرد، و مطرح کرد که او سازنده‌ی تصویر متحرک است باعث شد که تصویر متحرک در جایگاهی نازل قرار داشته باشد.

اما در نیمه‌ی دوم قرن بیستم، رفته‌رفته اوضاع تغییری عمده یافت. با تلاش و همت هنرمندان تصویر متحرک، فیلم نیز مانند سایر هنرها، تئاتر، ادبیات، رقص، موسیقی و سایر نمایش‌های دیداری، در میان هنرهای زیبا جای گرفت. تصویر متحرک یکی از نوظهور ترین هنرهای زیبا است که به صورت متداول مورد استقبال است.

در هنر "تصویر متحرک" علاوه بر پیچیدگی‌های فراوانی که وجود دارد، مانند نور شناسی، ضبط صدا و تصویر برداری، بسیاری از هنرهای دیگر بایستی در تعاون و همکاری به صورت بسیار نزدیک مشارکت داشته باشد. یکی از موضوعاتی که هم امتیاز این هنر محسوب می‌شود و هم به نوعی باعث بحث و نقد و حساسیت در مورد آن، اینست که احتمالا هیچ هنری اینچنین وسیع منتشر نشده است و هماوردی هم برای آن، در محبوبیت و اثرگذاری نمی‌توان تصور کرد.

در تاریخ کوتاه تصویر متحرک، این هنر دچار تغییراتی شده است که بعضا اساسی نیز بوده‌اند، مانند آنچه که پس از افزودن صدا به آن ایجاد شد. امروزه تفاوتی معنادار در هنر تصویر متحرک از کشوری به کشوری دیگر وجود دارد. همچنین شکل‌های متنوعی از آن وجود دارند، از تصاویر مستندی که به وسیله‌ی یک دوربین قابل حمل دستی گرفته می‌شود، تا رزم‌نامه‌‌های چندین میلیون دلاری که صدها نفر در اجرا و تدارک آن نقش دارند. اما علی‌رغم تمامی این تمایزها و گوناگونی‌ها، یک ماهیت غیر قابل تغییر در آن وجود دارد که در بیشتر موارد می‌توان آن را تشخیص داد.

برخی از فاکتورها به تجربه‌ی تصویر بردای مربوط می‌شوند. اینکه هیپنوتیزم ملایمی که از طریق تصاویر ایجاد می‌شود، بایستی از طریق تصاویری که با سرعتی خاص حرکت کنند تا وهم و تصور واقعی را ایجاد کنند، یک فرایند علمی است. این همچنین در ذات یک فیلم وجود دارد، که به نظر برسد که از مردم و چیزهایی حقیقی روایت می‌کند. همچنین یک تصویر متحرک، بایستی آنچه که احساس و هیجانی قوی دانسته می‌شود را بوجود بیاورد.

غیر از عوامل فنی و همچنین محتوایی فیلم که گفته شد، باید بدانیم که اهمیت اینکه تحت چه شرایطی فیلم دیده شود و جائی‌که فرد در آن فیلم را می‌بیند، چه شرایطی دارد، از آن عوامل (فنی و محتوایی) کمتر نیست. شرایط پیرامونی ما از جائی که روی آن نشسته‌ایم بگیرید، تا اینکه در آن محیط احساس راحتی می‌کنیم، همه در اینکه آن فیلم ما را تحت‌تاثیر قرار دهد و به ما تسلط یابد اهمیت دارد. اینکه در فضایی تاریک، فیلم دیده می‌شود، دلیلش اینست که میان تصاویری که نمایش داده می‌شود و فضای پیرامونی، نوعی مقایسه و سنجش صورت نگیرد و فرد تمرکزش بر روی تصاویر باشد و نه افراد و چیزهایی که پیرامونش قرار دارند. اگر همه‌ی اینها مورد لحاظ قرار گیرد، گاه تصاویر متحرک باعث می‌شود، تماشاگر خود را در جهانی حس ‌کند که تصاویر متحرک در برابرشان گشوده‌اند.

اما اینکه تماشاگر خود را در جهان فیلم حس کند، به ندرت به صورت کامل اتفاق می‌افتد. بسیار نادر است که شما در حین دیدن یک فیلم، واکنشی واقعی نشان دهید، مثلا: وقتی قهرمانان داستان فیلم برای اینکه یورشی را آغاز کنند با سه شماره نفس‌گیری می‌کنند و در آب غوطه‌ور می‌شوند، شاید در اینجا واکنشی از سوی تماشاگر به صورت واقعی صورت بگیرد.

در مورد یک فیلم بسیاری از مسائل، انتظاراتی است که در میثاق‌هایی نانوشته، تماشاگر از سازندگان تصاویر متحرک انتظار دارند. مثلا تماشاگر انتظار دارد که جزئیاتی مانند لباس و محل‌ها در یک فیلم حتی اگر قرار است ار جهانی دیگر روایت کند، به نوعی که واقعی است روایت شود. همین موضوع نیازمند می‌کند که هنر تصویر متحرک (فیلم‌سازی) بسیار زیاد با هنرهای دیگر تعامل داشته باشد.

در مورد هنر تصویر متحرک باید بدانیم که وفاداری به اینکه تمامی جزئیات را بیاوریم، بسیار کمتر از اینکه چیزی که در داستان ما پدیدار می‌شود، نیازی احساسی از مخاطب پاسخ دهد، اهمیت دارد. این چیزی است که در ذات هنر تصویر متحرک وجود دارد. همین ویژگی ذاتی موجب می‌شود که ما تمایزی داشته باشیم، میان آنهایی که اصالتا به تصاویر متحرک تعلق دارند و آن را به عنوان یک مدیوم منحصر به فرد، برای ارائه‌ی "هنر تصویر متحرک" بکار می‌برند و آن دسته‌ای که از به کار گرفتن تصاویر متحرک بوجود می‌آیند.